niedziela, 3 sierpnia 2014

Parę słów o koniu, cz. 4 - Chody koni

CHODY KONIKonie poruszają się trzema podstawowymi chodami: stępem, kłusem i galopem. Ten podział chodów jest dokonany ze względu na prędkość - stęp, czyli najwolniejszy (można porównać do kroku spacerowego u człowieka), kłus, czyli pośredni (coś jak trucht u człowieka) oraz najszybszy z tych trzech, galop (pełen bieg u człowieka). Oprócz tych trzech możemy wyróżnić cwał (szybszy od galopu, porównywalny ze sprintem u ludzi) i chody, które powstały z ingerencji człowieka: inochód  kontrgalop, trawers, piaf, pasaż, lecz o chodach, które stworzył człowiek, następnym razem. Możemy również podzielić chody inaczej - ze względu na długość kroków; w ten sposób dzielimy każdy z trzech podstawowych chodów na trzy kolejne: zebrany, pośredni i wyciągnięty (wymienione od najkrótszego do najdłuższego wykroku).



STĘP
Animacje: http://www.konie.wortale.net/
Najwolniejszy, czterotaktowy chód. Czterotaktowy, czyli możemy wyróżnić cztery wyraźne uderzenia kopyt o ziemię, które powtarzają się w tej samej kolejności po zakończeniu jednej sekwencji. Pierwsza animacja pokazuje kolejność stawiania nóg przez konia: 1 - lewa tylna noga, 2 - lewa przednia noga, 3 - prawa tylna noga, 4 - prawa przednia noga. Druga zaś przedstawia konia poruszającego się stępem.
Stęp możemy podzielić na swobodny, wyciągnięty, pośredni i zebrany.
W stępie swobodnym koń idzie luźno, wyciągając całe ciało. Koń idzie zrelaksowany, "spaceruje".
Stęp wyciągnięty to ta odmiana, gdzie kroki konia są najdłuższe, a tylne kopyta dotykają ziemi dość daleko przed miejscem, gdzie stały przed chwilą przednie.
Stęp pośredni, inaczej stęp roboczy; koń idzie swoim tempem, aktywnie, tylne nogi stawia tuż przed miejscem, gdzie stawiał przednie.
Stęp zebrany charakteryzuje się uniesionymi krokami. Koń jest ustawiony na pomocach jeździeckich, szyję wygina w łuk oraz podstawia zad. Kroki są krótkie.

KŁUS
Animacje: http://www.konie.wortale.net/
Pośredni, chód dwutaktowy, co oznacza, że możemy wyróżnić wyraźne dwa takty wśród uderzeń nóg konia w ziemię. Koń ustawia nogi po przekątnej, co pokazuje pierwsza animacja (1 - lewa tylna oraz prawa przednia noga, 2 - lewa przednia oraz prawa tylna noga). W tym chodzie możemy również wyróżnić moment zawieszenia, kiedy koń wykonuje krok i zmienia parę nóg dotykającą ziemi, co można zobaczyć na drugiej animacji.
Wyróżniamy 4 rodzaje kłusa: roboczy, zebrany, pośredni i wyciągnięty. W każdym z nich pozostaje dokładnie ta sama sekwencja stawiania kroków, różnią się ich długością.
Kłus roboczy to taka odmiana tego chodu, w której koń odnajduje swoje tempo, równowagę.
W kłusie zebranym koń ma podstawiony zad oraz szyję wygiętą w łuk, jest ustawiony na pomocach jeździeckich. Kroki są najkrótsze względem innych odmian kłusa.
Kłus pośredni to elastyczny, z lekko wyciągniętym krokiem. Koń idzie dynamicznie do przodu, jak można domyślić się po nazwie długość kroku jest pośrednia między kłusem zebranym a wyciągniętym.
Kłus wyciągnięty charakteryzuje się najdłuższym wykrokiem, koń mocno i szybko wyrzuca nogi do przodu.

GALOP
Animacje: http://www.konie.wortale.net/
Galop to najszybszy chód, jakim porusza się koń. Jest on trzytaktowy, co oznacza, że bez problemu wyróżnimy trzy takty wśród kroków stawianych przez konia. Sekwencja stawiania nóg zależy od nogi prowadzącej - czy koń galopuje na prawą nogę, czy na lewą. Jeśli koń galopuje na lewą nogę, nogą prowadzącą jest lewa przednia noga i sekwencja wygląda następująco: 1 - prawa tylna, 2 - lewa tylna oraz prawa przednia, 3 - lewa przednia. Jeżeli koń galopuje na prawą nogę, prowadzącą nogą jest prawa przednia i sekwencja wygląda tak: 1 - lewa tylna, 2 - prawa tylna oraz lewa przednia, 3 - prawa przednia (galop na prawą nogę przedstawia pierwsza animacja). Pomiędzy powtórzeniami sekwencji kroków występuje moment zawieszenia, kiedy wszystkie nogi konia znajdują się w powietrzu. Konia poruszającego się galopem możemy zobaczyć na drugiej animacji.
Koń, galopując na placu w czasie jazdy, powinien poruszać się "na dobrą nogę". Co to oznacza? Jeśli koń jedzie w prawo, powinien zagalopować na prawą nogę, jeśli w lewo - na lewą. Jeśli koń galopuje na złą nogę, jeździec powinien ją zmienić poprzez przejście do kłusa lub lotną zmianę nogi w galopie, gdyż koń, galopując na złą nogę, ma nieco zaburzoną równowagę, ciężej mu ją utrzymać, szczególnie na zakrętach. Galop na złą nogę można łatwo rozpoznać - jedzie się wtedy o wiele mniej komfortowo, ponadto można to zaobserwować patrząc na przednie nogi konia (oczywiście mówię tutaj o zauważeniu galopu na złą nogę z pozycji jeźdźca, czyli na koniu). W terenie noga w galopie, jeśli nie jeździmy na kole na łące czy polu, nie robi różnicy, gdyż na prostej koń może galopować z powodzeniem na dowolną nogę.
Galop, jak i poprzednie chody, możemy podzielić na roboczy, zebrany, pośredni i wyciągnięty. Sekwencja stawiania nóg nie zmienia się, chód powinien pozostać trzytaktowy. Różni się natomiast długością wykroku (czyli szybkością) oraz stopniem zebrania konia, wygląda to mniej więcej tak jak w kłusie. Galop roboczy to swobodny galop, gdzie koń odnajduje swój rytm, a począwszy od zebranego do wyciągniętego - koń ma wykrok najkrótszy w zebranym, najdłuższy w wyciągniętym galopie, najmocniej podstawiony zad i wygiętą szyję prezentuje w galopie zebranym (jest to najłatwiej zauważyć).


CWAŁ

Animacje: http://www.konie.wortale.net/
Cwał jest chodem czterotaktowym, odmianą galopu. Niektórzy wyróżniają go jako oddzielny chód, jednak moim zdaniem cwał to po prostu niesamowicie szybki galop, gdzie koń, nie nadążając stawiać nóg w sekwencji trzytaktowej, rozbija drugi takt na dwa. Sekwencję kroków możemy zobaczyć na pierwszej animacji, a konia poruszającego się cwałem - na drugiej. W tym chodzie również możemy wyróżnić moment zawieszenia pomiędzy powtórzeniami sekwencji. Cwału jednak nie podzielimy na wyciągnięty, zebrany i pośredni, gdyż sam w sobie jest odmianą chodu...
Cwał, inaczej galop wyścigowy, czyli najszybszy możliwy sposób poruszania się konia, zaobserwujemy w czasie wyścigów, gonitw i niektórych dyscyplin westernowych (na przykład barrel racing). Tak szybkim galopem, rozbitym na cztery takty, konie często ponoszą lub poruszają się, kiedy się płoszą. Oczywiście jest możliwe osiągnięcie takiego galopu na przykład w terenie, jeśli koń bardzo się rozpędzi. Trzeba jednak umieć rozróżnić trzytaktowy galop wyciągnięty od czterotaktowego cwału, żeby móc powiedzieć, że "cwałowałem/cwałowałam na koniu", bo nie zawsze szybki galop to cwał. Nie każdy koń jest w stanie cwałować - na przykład kucom jest ciężko i często nie potrafią tego osiągnąć, co nie znaczy, że nie potrafią się rozpędzić. Kto chociaż raz jeździł na kucyku wie, o czym piszę.
Co do cwału - polecam artykuł zamieszczony na konnacafe.pl - http://konnacafe.pl/index.php?id=cwal

Informacje zawarte w tym poście na podstawie własnego doświadczenia (informacje uzyskane w stajni, od instruktorów i trenerów) oraz książek i stron internetowych. Jeśli gdzieś widać rażący błąd, napiszcie mi o tym :)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz